Referanduma 6 gün kaldı; oyların geçersiz sayılmaması için ne yapmalı?
7 Haziran 2015 seçimlerinde 1 milyon 344 bin 224 oy geçersiz sayıldı
16 Nisan’da yapılacak halk oylamasına altı gün kala, “tercih” mührünün kullanımına ilişkin olarak sosyal medyada yaşanan bilgi kirliliği de artıyor.
Son olarak WhatsApp üzerinden dolaşıma giren paylaşımda, “tercih” mührünün “hayır” ya da “evet” sözcüklerinin üzerine gelmesi halinde oyların geçersiz sayılacağı iddia ediliyordu.
Söz konusu paylaşımda şöyle deniyordu:
“Oyunuzu kullanırken lütfen dikkat ediniz ve çevrenizdeki dostlarınızı da mutlaka uyarınız. Örnek pusulalarda görüldüğü gibi ‘tercih’ mührünü pusuladaki ‘hayır’ yazısının üzerine değil, ‘hayır’ yazısının altındaki boşluğa net okunacak bir şekilde basınız.”
“Yazının üstüne denk gelse de geçerli sayılır”
Yüksek Seçim Kurulu’ndan (YSK) yapılan açıklamada ise oy pusulasında “evet” için beyaz, “hayır” için kahverengi bölüm ayrıldığı, “tercih” mührünün bu bölümlerden sadece birine, yazının üstüne denk gelse de, basılmasının yeterli olduğu ifade ediliyor.
YSK’nın resmi internet sitesinde yapılan açıklamada şöyle deniyor:
“Son günlerde özellikle sosyal medyada seçmenlerin halkoylamasında ‘TERCİH’ mührünü oy pusulasında ‘EVET’ veya ‘HAYIR’ yazılarının üzerine basmamaları gerektiği, yoksa oyların geçersiz sayılacağı yönünde asılsız ve yanlış haberler dolaşmaktadır. Birleşik oy pusulasında ‘EVET’ için beyaz, ‘HAYIR’ için kahverengi bölümler ayrılmıştır. ‘TERCİH’ mührünün bu bölümlerden sadece birine (yazının üstüne de denk gelse) basılması yeterlidir.”
Oylar hangi durumlarda geçersiz sayılıyor?
Yüksek Seçim Kurulu’nun (YSK) 14 Şubat’ta yayınladığı 135/1 sayılı genelgenin 43’üncü maddesinde, kullanılan oyların hangi durumlarda geçersiz sayılacağı şöyle anlatılıyor:
a) Sandık kurulunca verilen ve o seçim için düzenlenmiş biçim ve renkte olmayan,
b) Türkiye Cumhuriyeti Yüksek Seçim Kurulu filigranı bulunmayan,
c) Arkasında sandık kurulu mührü bulunmayan,
d) Hiçbir yerine “TERCİH” mührü basılmamış olan,
e) Birleşik oy pusulasında EVET – HAYIR şeklinde ayrılan alanlardan (beyaz veya kahverengi bölümlerden) birden fazlasına “TERCİH” mührü basılmış olan,
f) Birden fazla alana taşmış “TERCİH” mühürlü birleşik oy pusulaları,
g) Bütünlüğü bozulacak şekilde yırtılmış veya koparılmış olan,
h) Üzerine “TERCİH” mührü dışında veya “TERCİH” mührü yerine herhangi bir özel işaret, herhangi bir isim, imza kaşesi, mühür veya parmak izi basılmış olan,
i) Üzerinde yer alan bölümleri belirgin bir şekilde ve özel olarak karalanmış, çizilmiş veya işaretlenmiş olan,
j) Üzerinde yer alan matbu yazıların ve şekillerin dışında yazılar veya harfler veya sayılar yazılmış veya şekiller çizilmiş olan birleşik oy pusulaları geçerli değildir.
2010’dan bu yana kaç oy geçersiz sayıldı?
12 Eylül 2016’da yapılan halk oylamasında 725 bin 62 oy geçersiz sayıldı. 2011 seçimlerinde 973 bin 185 olarak belirlenen geçersiz oy sayısı, 7 Haziran 2015 seçimlerinde 1 milyon 344 bin 224’e ulaştı.
Tek parti iktidarına imkân vermeyen 7 Haziran seçimlerinden sonra yapılan ‘erken seçim’de ise (1 Kasım 2015) bu sayı 697 bin 464’e düştü.
